دانلود کتاب ورق زن دوم

دانلود 

3 گام‌ طلایی برای معلمان قرآن

چگونه می‌توانید مطمئن شوید که همه‌ دانش‌‌‌آموزان، علاقه‌مند به یادگیری قرآن شده‌اند در سه گام‌ و ۵۵ نکته به معلمان قرآن ارائه شده است.

3 گام‌ طلایی برای معلمان قرآن

گام اول: نقطه عزیمت

«فَـاِذا عَـزَمـتَ فَـتَـوَکَّل عَـلَی الله»

هنگامی که تصمیم گرفتی بر خدا توکل کن. (آل عمران/ ۱۵۹)

«قبل از تدریس قرآن» به این ۲۰ نکته توجه داشته باشید:

۱- تربیت وظیفه «خود دانش‌آموز» است، نه شما، پس معلم، «فراهم کننده موقعیت مناسب یادگیری» برای قرآن‌آموزان است.

۲- اصل «برنامه درسی» است؛ نه کتاب درسی، کتاب درسی یکی از ابزارهای تربیت، آموزش و یادگیری است، نه تنها ابزار. لذا بیش از همه، در جست‌وجوی «سرفصل‌های یک برنامه درسی‌» باشید.

۳- «چیستی و چرایی» برنامه درسی مقدم بر «چگونگی تدریس» آن، این که «چرا» دانش‌آموزان شما باید این درس را فراگیرند و منظور درس قرآن از آوردن این مطالب «چیست؟» سوال‌های مهمی است که به «فلسفه وجودی» آن درس اشاره دارد. پاسخ این سؤال‌ها در برنامه درسی آن حوزه یادگیری مشخص می‌شود.

۴- «لذت یادگیری قرآن» را به دانش‌آموزانتان بچشانید.از خودتان شروع کنید. اگر شما از خواندن قرآن لذت ببرید، شاگردانتان هم مثل شما خواهند بود. معلمان و مربیان بزرگ در کنار هدف، «اشتیاق» هم دارند. پس، از صمیم قلب، آموزش دهید.

۵- «مقدمه کتاب» را بخوانید. شورای معلمان یکی از بهترین فرصت‌هایی است که معلمان قرآن و آموزگاران همپایه می‌توانند در آن کتاب درسی را بررسی کنند. یکی از بخش‌های مهم کتاب، مقدمه کتاب درسی است. هر چند کتاب راهنمای تدریس معلم در پایگاه اینترنتی «دفتر چاپ و توزیع کتب درسی» به نشانی  http://chap.sch.ir بارگذاری شده است.

۶- تعلیم قرآن، نه به هر قیمتی، معلم و مربی اگر در زنگ قرآن، خنده رو و مهربان باشد، یقیناً در جلب نظر و افزایش علاقمندی شاگردان به قرآن می‌تواند اثر بخش بیشتری داشته باشد و بالعکس نیز ناراحتی و عصبانیت و یا برخورد نامناسب معلم گاهی به بی‌میلی و فرار قرآن‌آموز از یادگیری قرآن می‌شود؛ که جبران آن فرصت و هزینه زیادی را می‌طلبید.

۷- «لهجه عربی» همان «زبان عربی» نیست. همه قرآن‌آموزان به یک نسبت، از توان و علاقه برای رعایت لحن عربی در خواندن قرآن برخوردار نیستند؛ بلکه تأکید بیش از حد معلم، اغلب آنها را دچار اضطراب می‌کند و از سوی دیگر ضرورتی برای رعایت لهجه عربی در ابتدای آموزش وجود ندارد. زیرا لحن عربی و زبان عربی یک چیز نیستند. مانند خواندن دعای کمیل و زیارت عاشورا که با لحن فارسی است. ... لذا «گام‌های آموزش معلم نباید فاصله زیادی با گام‌های یادگیری دانش‌آموزان داشته باشد» تا بتوانند به راحتی همراهی کنند.

۸- معلم پایه، «‌بهترین معلم روخوانی قرآن» اگر مصوبه ۶۷۷ شورای عالی «تدریس قرآن در دوره ابتدایی را وظیفه معلم پایه می‌داند» به دلایل صحیح متعددی است. معلم و مربی کسی است که در دوره تربیت معلم با روش تدریس قرآن نیز آشنا شده و موظف به تدریس قرآن است. همچنین او متخصص زبان‌آموزی فارسی است و آموزش قرآن در دوره ابتدایی نیز از همین قاعده یادگیری پیروی می‌کند.

۹- در آموزش قرآن «جامع‌نگر» باشیم. ارکان «سواد قرآنی» (خواندن، فهمیدن، تدبر و انس مستمر) در عرض هم بوده و با همدیگر رشد می‌کنند. گاهی این تلفیق، چنان در هم تنیده است که جدا کردن آن، تولید اشکال می‌کند. مانند خواندن و فهمیدن که دو روی یک سکه هستند. رویه فعلی آموزش قرآن در کشور به دلیل آن که این موضوعات را در طول هم می‌بیند، از جامعیت لازم برخوردار نیست.

۱۰- تقسیم قرآن‌آموزان بر اساس «هوش‌های چندگانه»، تفاوت‌های فردی، استعداد و علاقه دانش‌آموزان، در میزان رشد و موفقیت ایشان، «حرف اول» را می‌زند. زیرا همه بچه‌ها مثل هم نیستند. میوه‌های درخت همه با هم رسیده نمی‌شوند. پس یک روش تکراری را روی همه پیاده نکنید. پس در تعلیم قرآن، «عجله ممنوع». لذا مناسب است دانش‌آموزانتان را در ماه دوم از سال تحصیلی بر اساس «‌هوش‌های چندگانه» دسته‌بندی کنید. عد‌ه‌ای از دانش‌آموزان که توانایی قرائت قرآن دارند معمولاً از «هوش موسیقایی» برخوردارند. دانش‌آموزایی که توانایی حفظ بهتری نسیت به دیگران دارند از «هوش حافظه‌ای» بیشتری برخوردار هستند. دانش‌آموزانی که در بیان و شرح و توضیح مطالب و قصه‌های قرآنی توانمند هستند، از «هوش کلامی» برخوردارند. دانش‌آموزانی که توانایی تدبر و مهارت حل مسئله با استناد به آیات قرآن را دارا هستند، از «‌هوش منطقی» برخوردارند. دانش‌آموزانی که توانایی نقاشی و یا خوشنویسی آیات را دارند از «هوش فضایی برخوردارند» و ...

۱۱- استعدادیابی «در حد وظیفه»، نخبه‌پروری نه وظیفه معلم و نه وظیفه اصلی آموزش و پرورش است؛ بلکه تشخیص و هدایت ایشان به مراجع ذی صلاح وظیفه شماست. اغلب دیده می‌شود که معلمان قرآن علاوه بر پرداختن به نخبه‌پروری در کلاس درس، سایر دانش‌آموزان را هم مجبور به قبول شرایط سخت‌تر یادگیری می‌کنند و این دو اشکال، باعث درس‌ گریزی دانش‌آموزان و شکست آموزشی معلم می‌شود.

۱۲- محور اصلی آموزش شما نیستید، شاگردان‌تان هستند. قرار نیست معلم کتاب را تمام کند. بلکه قرار است دانش‌آموزان در موقعیت‌هایی که معلم و کتاب درسی فراهم می‌کند به یادگیری بپردازند. لذا ملاک آموزش جدید، یادگیری اغلب دانش‌آموزان است. اینکه معلم نمی‌رسد که کتاب را به موقع تمام کند به تلقی معلم و روش تدریس او بر می‌گردد.

۱۳- شاگردان‌تان را بشناسید. آموزگار پایه این شانس را دارد که تک تک قرآن‌آموزانش را در مدت کمی شناسایی کرده و می‌تواند با ایشان ارتباط عاطفی عمیق بر قرار کند. این ارتباط در یادگیری و تربیت بسیار مؤثر است. هر چه زمان حضور معلم در کلاس درس بیش تر باشد، بهتر می‌‌تواند دانش‌آموزانش را شناخته و در زمینه‌های تربیتی یاریگر ایشان باشد.متأسفانه در دوره متوسطه به دلیل تعدد دبیر و حجم و موضوعات کتاب‌های درسی و نیز فشار کنکور این ارتباط به حداقل رسیده و دانش‌آموزان کمتر با اهداف تربیتی ارتباط و انس پیدا می‌کنند.

۱۴- کلاس، یعنی «موقعیت مناسب یادگیری»، معلم، باغبانی را ماند که می‌داند باید موانع را کنار بزند تا فطرت الهی، زمینه رشد و نمو را بیابد. او به خوبی می‌داند خدای حکیم، هم در ذات یک موجود و هم در عالم هستی، استعدادها و امکانات لازم برای رشد و تعالی را آفریده است. کار معلم و باغبان، فراهم آوردن موقعیت برای شکوفایی فطرت الهی است.

۱۵- کلاس، محیط امن یادگیری، اگر معلم و مربی در کلاس درس، محیطی امن فراهم کند، اطمینان و اعتماد به نفس دانش‌آموزان افزایش می‌یابد. یکی از نگرانی‌های دانش‌آموزان و به ویژه دانش‌آموزان جدید‌الورود، ابتدای سال تحصیلی همین مسئله است. معلم با دانستن این موضوع در ابتدای سال در فرایند تدریس و ارزش‌یابی از سخت‌گیری پرهیز می‌کند.

۱۶- انعطاف‌پذیر باشید. از نظر بعضی از فرهنگیان، معلم یا مدیر باید به گونه‌ای ظاهر شود که انگار پاسخ تمام سؤالات را می‌داند و هر نشانه‌ای از انعطاف‌پذیری یا بی‌اطلاعی، یک نقطه‌ضعف است. اما گاهی اوقات ممکن است «نمی‌دانم» بهترین پاسخ یک معلم و مربی باشد. زیرا با این پاسخ به جای از دست دادن اعتبارش، اعتماد شاگردانش را به‌دست می‌آ‌ورد و اعتماد زیربنای روابط سازنده است.

۱۷- مبنای تدریس را «کار گروهی» قرار دهید. از ویژگی‌های برنامه درسی قرآن آن است که هر یک از موضوعات را می‌توان به صورت گروهی و روش فعال اجرا کرد. (لوحه‌خوانی، قرائت سوره، کار درکلاس، پیام قرآنی و ... ) جمع‌خوانی فرصت بی‌بدیلی است که در آن دانش آموزان با توجه به اعتماد به نفس بالا، توانایی‌های خود را به نحوی فوق تصور بروز می‌دهند.

۱۸- ساده و واضح صحبت کنید. گاهی بیان یک مطلب و یا پاسخ یک سؤال، چندان آسان نیست. در این صورت اگر نمی‌توانید ساده صحبت کنید، لااقل واضح صحبت کنید. استفاده از داستان و تمثیل و یا به کاربردن واژگان ساد‌ه‌تر کمک به وضوح مطالب می‌کند.

۱۹- تقویت علاقه قرآن‌آموزان به خواندن مستمر قرآن کریم، همواره به خودتان بگویید: «آیا من می‌توانم شاگردانم را به خواندن روزانه قرآن عادت دهم؟» انس با قرآن محصول ارتباط مستمر با خواندن، فهمیدن و تدبر با آن است. بی‌علاقگی و ناتوانی در خواندن قرآن نیز محصول کم‌توجهی به مهم‌ترین رکن قرآن‌آموزی است.

۲۰- «نقش خانواده» مهمتر از نقش معلم و مدرسه، نقش خانواده در رشد آموزش قرآن را دست کم نگیرید. «‌نقش الگوی خانواده» در انس روزانه قرآن‌آموزان با قرآن حرف اول را می‌زند. لذا در ابتدای سال برای اعضای خانواده جلسه‌ای گذاشته و مواردی را که در مقدمه هر یک از کتاب‌های درسی برای اولیای قرآن آموزان آمده برای ایشان بیان کنید.

گام دوم: آموزش و تدریس

«یَتـلوا عَـلَیـهِم آیاتِـهِ وَ یُـزَکّیـهِم وَ یُـعَلِّـمُـهُـمُ الـکِـتابَ وَ الـحِکـمَـةَ»

(رسولی که) آیاتش را بر آنها می‌خواند و آنها را تزکیه می‌کند و به آنان کتاب و حکمت می‌آموزد.(جمعه/ ۲)

در «حین تدریس» در رعایت این ۲۵ نکته کوشا باشید:

۲۱- الگوی عملی آداب قرآنی باشیم.

قرآن آموزان اغلب رفتارهای تربیتی را از اطرافیان و به ویژه معلم خود می‌آموزند. معلم و مربی چه بخواهد و چه نخواهد الگوی رفتاری و اخلاقی قرآن آموزان است. لذا نقش معلم، چه در رعایت آداب ظاهری و باطنی و چه انس مستمر با قرآن بسیار مهم است.

۲۲- کلاستان را با « مهارت‌آموزی» آغاز کنید.

مهمترین دغدغه معلم در کلاس «آیا من می‌توانم در هر جلسه، همه دانش‌آموزانم را به خواندن قرآن وادار کنم؟» بررسی‌ها نشان می‌دهد بسیاری از معلمان، برای مهم‌ترین رکن آموزش یعنی مهارت خواندن، کمترین فرصت را اختصاص می‌‌دهند. گاهی دانش آموز در طول یک ماه یکبار هم در کلاس فرصت خواندن نمی‌یابد.

۲۳- اول، روخوانی؛ سپس، روان خوانی، روخوانی، با کسب «مهارت دیداری» و روان‌خوانی با کسب «مهارت شنیداری» تحقق می‌یابد؛ لذا تا همه قرآن‌آموزان روخوانی نکرده‌اند، به مهارت روان‌خوانی نپردازید. زیرا روخوانی همیشه و در همه مراتب تعلیم قرآن، مقدمه روان‌خوانی است. در فرهنگ آموزش قرآن کشور ما یا به نام روخوانی، روان‌خوانی تدریس می‌شود و یا به نام روخوانی، قواعد روخوانی آموزش داده می‌شود. در حالی که روخوانی یک مهارت است. روخوانی قرآن دارای مراحل و مراتبی است که معلم باید آن‌ها را به صورت کامل انجام دهد. یکی از این مراتب آموزش قواعد روخوانی است (و نه همه آن).

۲۴- از توانایی خود در تدریس لوحه‌های روخوانی اطمینان حاصل کنید. روش «اشاره ثابت و اشاره متحرک» پیش‌نیاز آموزش روخوانی است. زیرا در روخوانی مهارت دیداری در تشخیص و خواندن ترکیب حروف و حرکات، حرف اول را می‌زند. تسلط معلم بر روش‌ها اشاره و استفاده از لوحه‌های روخوانی و روان‌خوانی بسیار مهم و بلکه حیاتی است.

فیلم‌های این دو مرحله از تدریس روخوانی قرآن را می‌توانید از سرویس اشتراک ویدیو(آپارات) به نشانی https://www.aparat.com/v/IMbq۸ و https://www.aparat.com/v/BHudi دانلود کنید.

۲۵- مراحل سه گانه روخوانی را جدی بگیرید. روخوانی مقدمه روان‌خوانی است و دارای سه مرحله است.

مرحله اول: پیش‌خوانی در کلاس: آیات درس توسط هر دانش‌آموز بین ۳ تا ۵ دقیقه خوانده می‌شود.

مرحله دوم: خواندن در گروه: همان آیات توسط قرآن آموزان هم میزی بین ۳ تا ۵ دقیقه برای یکدیگر خوانده می‌شود.

مرحله سوم: خواندن برای کلاس: یک سطر از آیات درس توسط هر یک از قرآن‌آموزان برای کلاس خوانده می‌شود.

۲۶- لوحه روخوانی را دوبار بیشتر تمرین نکنید. معلمان روخوانی قرآن، اولاً حتما باید از لوحه آموزش روخوانی استفاده کنند؛ ثانیاً با مهارت اشاره ثابت و متحرک آشنایی لازم را داشته باشند. هدف از لوحه آموزشی (نگاره) اولاً تقویت تمرکز دانش آموز در یادگیری است. ثانیاً تقویت مهارت دیداری در هنگام توجه به حرکات و علائم به جای تمرکز بر دیدن حروف است. برای تدریس هر لوحه آموزشی، ۱۰ دقیقه پیش‌بینی شده است. هر لوحه، دوبار خوانده می‌شود:

بار اول: جمع‌خوانی لوحه؛

بار دوم: فردخوانی چند دانش‌آموز

تذکر: معلم نباید متن لوحه را برای دانش‌آموزان بخواند. بلکه آنان باید خودشان سعی در تشخیص خواندن صحیح آن داشته باشند.

۲۷- اول لوحه، سپس کتاب درسی، برخی معلمان، پس از لوحه‌خوانی، دیگر سراغ کتاب درسی نمی‌روند و بالعکس ... در حالی که تمرین با کتاب و مصحف شریف به همان اندازه لوحه آموزشی در کسب مهارت‌روخوانی اهمیت دارد.

۲۸- هر صفحه از کتاب درسی (یا قرآن کریم) را «یکـبار» (حداکثر دوبار) تمرین کنید. قرآن آموزان در بار اول به دلیل جدید بودن با دقت می‌بینند و می‌خوانند. اما در تکرارهای بعدی به دلیل کاهش انگیزه و تکراری بودن، تمرکز پیدا نمی‌کنند.

۲۹- اول ساده‌خوانی کنید، سپس فصیح‌خوانی. این تجربه را به کرات مشاهده کرده‌اید، دانش آموزانی که مستعد قرائت هستند، در اغلب موارد به جای صحیح خوانی، در تلاشند تا زیبا و فصیح بخوانند؛ به همین دلیل دچار اشکالات روخوانی فراوان می‌شوند. راهکار در این است که این قرآن آموزان هم، ابتدا به صورت ساده و صحیح بخوانند و سپس به آن‌ها اجازه قرائت آهنگین داده می‌شود.

۳۰- «قاعده محوری» در تدریس ممنوع، سعی کنید هر یک از قواعد خواندن (روخوانی، روان‌خوانی و حتی فصیح خوانی و تجوید) را لابه لای «مهارت آموزی» آموزش دهید. آن هم در حد تذکر همان مورد. فرصت کلاس را به تمرین خواندن توسط قرآن آموزان بدهید.

۳۱- از ابزار آموزشی بیجا استفاده نکنید. استفاده از قرائت الگو (فایل صوتی) و یا خواندن معلم در ابتدای کلاس و قبل از روخوانی دانش‌آموزان، منجر به بروز اشکال و اختلال در کسب مهارت روخوانی می‌شود. مانند کلی‌خوانی و تصویر خوانی و بی توجهی به حرکات، ترکیب حروف و علائم.

۳۲- به نام حفظ، به کام «روان خوانی‌»، حفظ قرآن، فعالیتی تخصصی است که از توان اعم اغلب قرآن‌آموزان خارج است. اما «حفظ نسبی» جملات و پیام‌های قرآنی بهانه خوبی است برای تسلط قرآن‌آموزان بر روان‌خوانی قرآن کریم.

۳۳- ترس قرآن‌آموزان از قرآن کامل را از بین ببرید. گاهی لازم است از دفتر مدرسه تعدادی مصحف آموزشی به کلاس بیاوریم و بین قرآن آموزان توزیع کنیم و از آنها بخواهیم که به صورت تصادفی آن را باز کنند و چند خطی بخوانند. مهمترین ویژگی این روش، کاهش اضطراب قرآن آموزان از مواجهه با قرآن کامل است. با این کار لذت آشنایی با مصحف شریف را به قرآن آموزان بچشانید.

۳۴- پیام قرآنی بهانه‌ای برای کسب «مهارت تدبر»، پیام قرآنی، حدیث نورانی، قطره اما دریا و یک نکته از هزاران همگی بهانه و ابزار کسب مهارت تفکر و تدبر در قرآن هستند. اغلب معلمان ابتدایی تصور می‌کنند که هدف از «پیام قرآنی» آموزش محتوای درون پیام قرآنی است. در حالی که برنامه درسی قرآن به ما می‌گوید که هدف از پیام قرآنی «کسب و تقویت مهارت تفکر و تدبر» در پیام قرآنی است. پس معلمی که این نکته را می‌داند، به جای سخنرانی درباره پیام، به طرح سؤال‌های مناسب برای ایجاد زمینه تفکر و تدبر در قرآن می‌اندیشد.

۳۵- معلم و مربی خوب، سؤالات خوب میپرسد. ایجاد «انگیزه» یعنی «گذاشتن علامت سؤال(؟) در ذهن مخاطب؛ و سؤال خوب، بهترین ابزار برای ایجاد انگیزه در ذهن دانش آموزان برای یادگیری است. امیر مؤمنان فرمودند: «حُسـنُ الـسُّـؤال نِصـفُ الـعِلـمِ» (به ویژه در پیام‌های قرآنی)

۳۶- به «حفظ یک جمله کوتاه قرآنی» راضی باشید. به جای حفظ یک سوره یا یک صفحه و یک آیه، بهتر است به «حفظ یک جمله» راضی شویم. زیرا همه قرآن‌آموزان مدارس توان و علاقه به حفظ کامل سوره و آیه را ندارند. اثر بخشی و کیفی نگری را جایگزین کمیت کنید.

۳۷- از معنای لغات و ترکیبیهای قرآنی مشترک سؤال کنید. از نعمت‌های بزرگ ما ایرانیان، «اشتراک خط و واژگان فارسی و قرآنی» است. به طوری که در هر صفحه از قرآن بین ۲۰ تا ۳۰ کلمه که دانش‌آموزان ابتدایی قادر به تشخیص معنای نسبی آن هستند، وجود دارد. این گنج بزرگ را پاس بداریم و از آن به خوبی استفاده کنیم. گاهی در حین خواندن قرآن، از دانش آموزان درباره معنا و مفهوم کلمه‌ها و ترکیب‌های ساده و پرکاربرد سؤال کنید. به آن‌ها در یافتن پاسخ کمک کنید.

۳۸- بخش «کار در کلاس» را با کمک و فکر قرآن آموزان تکمیل کنید. دانش‌آموزان برای تکمیل تمرین‌های بخش کار در کلاس معمولاً از عبارات ترجمه شده صفحه قبل و یا لغات آخر کتاب استفاده می‌کنند. در حالی که بهتر است «در بار اول از ذهن خود کمک بگیرند».

۳۹- هدف از داستان قرآنی «تقویت علاقه دانش‌آموزان به خواندن قرآن» است. مهم‌ترین هدف «داستان‌های قرآنی» یا «داستان‌هایی درباره قرآن کریم» ایجاد و تقویت انس قرآن آموزان به خواندن قرآن است. سایر موارد و محاسن، از چنین اهمیتی برخوردار نیستند.

۴۰- بیان داستان (شعر و تمثیل) را به یک سوم آخر زنگ موکول کنید. ابتدای زنگ، دانش آموزان، تازه نفس و با انگیزه هستند؛ لذا بهتر است این فرصت، به تمرین خواندن انفرادی (روخوانی) و سپس جمع‌خوانی با قرائت الگو (روان‌خوانی‌) و در پایان، به مطالبی مانند داستان و شعر اختصاص یابد.

۴۱- بیش از اندازه اطلاعات ندهید.ذهن هم مانند زمین مستعد کشاورزی است که بیش از اندازه بذر علمی نباید در آن پاشید. چرا که حجم زیاد مطالب، جلوی تفکر، تجزیه، تحیل و نهایتاً رشد و تعالی فرد را می‌گیرد.

۴۲- رفع اشکال، فرصت طلایی یادگیری است. در برخی از موارد که دانش آموزی کلمه‌ای را غلط می‌خواند، می‌توان فرصت خوبی را برای بیان یک نکته فراهم آورد. البته کوتاه و قابل فهم. در مواردی که احتمال دارد اغلب قرآن آموزان آن مورد را غلط بخوانند و نیز در اتصال کلمات (که بیش‌ترین فراوانی را در غلط‌خوانی دارند) بهتر است روی تخته نوشته شود و به شکل صحیح اشاره شود تا قرآن آموزان آن را بخوانند.

۴۳- هرگز دانش‌آموزی را با دیگری «مقایسه نکنید» قرآن‌آموزان دوست ندارند در مواقع ضعف و ناتوانی با دوستانشان مقایسه شوند. این کار ممکن است به نفرت دانش آموز از درس و معلم منجر شود.

۴۴- شاگردان‌ به یکدیگر آموزش دهند. گاهی قرآن آموزان زبان همسالان خود را بهتر از معلم می‌فهمند و گاهی راه‌های بهتری برای رفع مشکلات پیشنهاد می‌کنند. به آن‌ها فرصت بدهید تا به شما و به همدیگر کمک کنند.

۴۵- گاهی صحبت‌ کردن را متوقف و «شنیدن را آغاز کنید»، گوشی برای شنیدن داشته باشید. برخی از قرآن آموزان سخن گفتن در نزد معلم را برای خود افتخار بزرگی می‌دانند. پیام‌های قرآنی، احادیث، داستان‌ها، بخش کار در کلاس و ... این فرصت طلایی را برای رشد مهارت‌های ذهنی، زبانی و نهایتاً اعتقادی قرآن آموزان فراهم می‌آورند.

گام سوم : نتیجه‌گیری و ارزش‌یابی

«مَـن جــاءَ بِالـحَسـَـنَـةِ فَـلَـهُ عَشـرُ اَمـثالِـها»

هرکس کار نیکی بجا آورد، ده برابر آن پاداش دارد.(انعام، آیه ۱۶۰)

در «پایان تدریس» به این ۱۰ نکته نیز توجه کنید:

۴۶- «فرصت سؤال» بدهید. گاهی قرآن آموزان در حین تدریس معلم، سؤال‌هایی به ذهنشان خطور می‌کند. از آن‌ها بخواهید تا در همان موقع بپرسند و یا آن را یادداشت کرده و در پایان تدریس شما و در زمان «فرصت سؤال» بپرسند.

۴۷- نکات مهم را تکرار کنید. «کلیشه» یعنی تکرار ملال آور، اما گاهی تکرار خوب، لازم است. مانند بخش قرائت و حفظ نسبی (به شرطی که طولانی و خسته کننده نباشد)

۴۸- به «بی‌سوادی قرآنی» در جامعه، دامن نزنید. دانش آموزان امروز، شهروندان فردای شما هستند. کاری کنید که حتما مهارت‌های اولیه قرآنی را فرا گیرند. پس راضی به گسترش بی‌سواد قرآنی در شهر و استان و کشور خود نباشیم.

۴۹- «سخت‌گیری» و «سهل‌انگاری » نکنیم. هر دو نگاه، معنای افراط و تفریط را می‌دهد. «جدّیت» و «جذبه» معلم با سخت گیری متفاوت است. از سوی دیگر مدیر و معلم موفق، از همان ابتدای سال به دنبال تحقق یادگیری قرآن و تربیت قرآنی دانش آموزان است.

۵۰- «باید به همه قرآن آموزان نمره خوب داد» نتیجه یک «باور غلط» است. درس قرآن مانند سایر دروس دارای برنامه و ارزش یابی است. اینکه به دانش آموزی که چیزی یاد نگرفته، نمره خوب دادن از عدالت آموزشی به دور است و به مفهوم واقعی ساده اندیشی و سطحی نگری است که به بی‌سوادی قرآنی منجر می‌شود.

۵۱- روش ارزشییابی در درس قرآن «فرآیندی» است.از آنجا که «درس قرآن، یک درس مهارتی است» قطعاً در شب امتحان و با حفظ قواعد و اصطلاحات آموخته نمی‌شود. پس باید از همان ابتدای سال تحصیلی نسبت به یادگیری تدریجی مهارت‌های قرآنی، برنامه‌ریزی دقیق صورت پذیرد.

۵۲- «انس مستمر با قرآن» هدف غایی و نهایی تدریس

موفقیت یک معلم در طول یکسال تحصیلی زمانی قابل تضمین است که منجر به انس مستمر دانش آموز با خواندن و ارتباط با قران شود والا به تدریج بسیاری از مطالب و حتی مهارت‌های اولیه را فراموش می‌کند.

۵۳- «قرآن در تابستان» فقط برای تابستان نیست. طبق قانون، سال تحصیلی ۱۲ ماه است. پس قرآن آموزان باید در تابستان هم به یادگیری و تمرین بپردازند. در طول سال تحصیلی هم به جای تکرار یک صفحه در هنگام تمرین روخوانی و روان‌خوانی، به بخش قرآن در تابستان هم مراجعه کنید.

۵۴- درس‌پژوه یکدیگر باشید. درِ کلاس تان را به روی مدیر، معاون و سایر معلمان مدرسه باز کنید. از همکاران هم پایه خود دعوت کنید که از تدریس شما دیدن کنند. دیگران هم می‌توانند از روش‌های خوب و موفق شما الگو گرفته و در کلاس خود استفاده کنند و نیز نقاط قوت و ضعف شما را بگویند. شایسته نیست که معلمی پس از سال‌ها تدریس، متوجه شود که اشتباه تدریس کرده و یا در سخن گفتن و اداره کلاس با اشکالی رو به رو بوده است.

۵۵- به کانال «کلاس معکوس آموزش قرآن» سر بزنید.

«کلاس معکوس آموزش قرآن کریم» (FLIPPED CLASSROOM IN TEACHING HOLY QURAN ) شکل جدید از کلاس درسی است که در آن تدریس موضوع در «خانه» از طریق لوح فشرده و یا شبکه‌ها و کانال‌های اینترنتی مانند کانال «Aparan» انجام می‌شود. در این سبک از آموزش، کلاس درس فرصتی برای تمرین و ارزشیابی تک تک قرآن‌آموزان است. از این امکان و امکانات مشابه برای تدریس قرآن استفاده کنید https://www.aparat.com/nabati۵۰